İlgili Makaleler
Dolar Kasım'da 8,58'e yükseldi. Dün (12 Şubat 2021) 7.02 seviyesinde işlem görüyordu. Bu seviye, Ağustos seviyesine dönüş anlamına gelir. Öte yandan, döviz mevduatlarında keskin bir düşüş var. TCMB verilerine göre, yurt içi döviz mevduatları da 5 Şubat itibarıyla 2,1 milyar dolar azaldı. ABD doları / TL kurundaki düşüşün ana sebebinin Merkez Bankası'nın sıkı para politikası ısrarı olduğunu belirten ekonomistler, yatırımcılar TL almaya başladı.
Hürriyet gazetesinden Gaye Kobal'ın haberine göre, Finansal Danışmanlık Kurucu Ortağı Murat Özsoy, Gedik Portföy Fon Yönetimi Müdürü Eral Karayazıcı ve İntegral Yatırım Araştırma Görevlisi Seda Yalçınkaya Özer, dolardaki düşüşü değerlendirdi.
Seda Yalçınkaya Özer:Kasım ayından itibaren değişen ekonomi, TL'nin dolar karşısındaki değerlenmesini destekledi. Merkez Bankası'nın faiz artırım eğilimi Türk lirasındaki değer kaybının temel nedeni olan enflasyona yönelmesi ve bu konudaki kararlı duruşu ana unsurlar olmuştur. Ancak BDDK ve diğer ekonomik otoritelerin attığı normalleşme adımları bu süreci destekledi. Küresel piyasalarda zayıf dolar temasının devam etmesi Türk lirasını destekleyen faktörlerden biri olmuştur. Ayrıca yabancı sıcak paranın geri dönüşünün ciddi etkilerinden ve risk primimizin (CDS) 300 puanın altına düşmesinden söz etmek mümkün. Yurt içinde sürekli yabancı uyruklu talebin kırılması doların yükseliş eğilimini sınırlamaktadır.
Murat Özsoy:Doların düşüşünün nedenini sıralayabilir miyiz:
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası para politikasını sıkılaştırmaya devam edeceğini net ve kararlı bir duruş sergiliyor. Kısa vadede faizlerin düşürülmesinin gündemlerinde olmadığını netleştirmek için. Enflasyon riski gündeme gelirse TCMB'nin net açıklaması buna karşı faiz artırımına gidecek.
Türkiye CDS (Kredi Temerrüt Swapı, yani kredi temerrüt takası) primlerde düşüş.
hazırlığın son aşamalarına ulaşan mesajları reform paketi.
Eral Karayazıcı:Kasım ortasından beri gördüğümüz güçlü düşüş, yabancı yatırımcıların dolar satıp TL almasından kaynaklanıyor. 2020'nin ikinci çeyreğinden bu yana küresel fonlar gelişmekte olan ülkelere yatırım yapıyor.
Türkiye kasım ayına kadar rüzgardan mahrum kaldı. Ancak enflasyonu düşürme kararlılığı yabancı yatırımcıların aşırı iskontolu Türk lirasına olan güçlü talebini sağlamış ve döviz kurları düşmüştür. Murat Özsoy:Doların düşüşü TL genel olarak değerlenmesi açısından olumlu bir gelişme olarak görülebilir. Çünkü sanayide kullanılan ara malların çoğu ithal ürünlerdir, bu da bu konuda maliyetlerin düşmesi anlamına gelmektedir. Buradaki maliyet indirimleri nihai mal fiyatlarına yansıyacağından enflasyondaki düşüş için önemli bir tetikleyici faktördür.
TCMB'nin hedefi fiyat istikrarını sağlamak ve enflasyonu tek haneye indirmek olduğundan, bu yıl doların gerilemesi Türkiye ekonomisinin bu hedefini destekliyor.
Eral Karayazıcı:Öncelikle dolar bazında düşünürsek. Döviz kuru düştüğünde sattığımız ürün ve hizmetleri göreceli olarak daha yüksek fiyattan satıyoruz, ithal ettiğimizi daha düşük fiyata satın alıyoruz. Hızla artan döviz kurları, enflasyonun en önemli besin kaynağı ve ekonomik büyümenin düşmanıdır. Yüksek enflasyon aynı zamanda yabancı yatırımcılar için en büyük fobidir. Dört ay öncesine kadar, bu endişe Türk şirketlerinin ve kamuoyunun dış borcu çevirmek için nispeten daha yüksek dolar faizi ödemesine neden oluyordu. Piyasa aktörleri tarafından CDS olarak takip edilen borçlanma maliyetlerimiz son üç ayda yüzde 3 azaldı. Bu cephede her puan düşüş ya da artış yılda 4 milyar dolarlık bir fark yaratmakta ve yüksek seyri işsizlik dahil birçok ekonomik parametreyi olumsuz etkilemektedir. Dış finansman maliyetleri de bütçe açığı ve enflasyon üzerinde baskı oluşturmaktadır.
Seda Yalçınkaya Özer:Para politikasında son dönemde artan faiz oranları Türkiye'nin büyümesini bir süreliğine sekteye uğratabilir. Şu anda politika faiz oranımız yüzde 17 seviyesinde ve Merkez Bankası enflasyonda kalıcı bir düşüş görmediği sürece sıkı para politikasının devam edeceğini belirtti. Bu durum, büyüme dinamiklerini kırabilir. Döviz kurundaki artışla birlikte ihracatta rekabetçi kur etkisini hissettiğimiz bir ortam oluştu. Ancak Türk lirasının değer kazanmasıyla bu rekabet ortamı ortadan kalkmış görünüyor. Murat Özsoy:Dolar düşüş eğiliminde olsa da, vatandaşlar arasında bu seviyelerin kalıcı olacağına dair bir güven yok. Bu nedenle döviz mevduatları hala yüksek seviyelerde ancak TL tarafında verilen faiz oranlarının yıllık bazda dolar getirisinin üzerinde olmasını bekleyen vatandaşlar, dolar mevduatlarını bozuyor ve TL'ye geçiş yapıyor. Ancak yılsonu dolar kuru hedeften sapıp TL mevduat getirisinin üzerine çıkarsa, dolarda kalanlar daha yüksek getiri elde edecek. Vatandaş şu anda bu konuda karar vermeye çalışıyor. Eral Karayazıcı:Döviz satışları geçen hafta da dahil devam etti. Ancak döviz mevduatın azalmasına neden olan etken, geçen hafta dünyada doların değerinin artması oldu. Türk tasarruf sahiplerinin döviz bazlı varlıklarında altın ve euro da önemli bir paya sahiptir. Bu varlıkların bir kısmının dolar değeri düştükçe, toplam yabancı para varlıklarının da düştüğü görüldü. Çünkü ölçüm ABD para birimi cinsinden yapılmaktadır. Hanelerin henüz güçlü bir çıkışı yok. Seda Yalçınkaya Özer:Son TCMB verilerine göre yurt içi yerleşiklerden toplam 2,1 milyar dolarlık çıkış oldu. Ancak TCMB verilerinde parite etkisinden arındırılmış döviz tevdiat hesapları 860 milyon dolarlık çıkışa işaret ediyor. Ancak geçmiş verilere bakıldığında vatandaşların dövize olan ilgisinde bir yumuşama olduğunu söylemek mümkündür. Ancak önümüzdeki günlerde dış ilginin artarak devam etmesini bekliyoruz. Murat Özsoy:ABD ekonomisinin toparlanmasının zaman alacağını ABD Merkez Bankası Başkanı'nın açıklamalarından anlıyoruz. Bu nedenle doların tüm yıl boyunca analizimizde güçlü bir küresel eğilime girmesi zaman alacaktır. Bu güçlü eğilim yılın ikinci yarısından itibaren başlayabilir. TL ise küresel olarak değer kaybeden dolar karşısında diğer gelişmekte olan ülke para birimlerinden çok daha iyi performans gösterdi. Ancak bu performansın arkasında TCMB'nin kendinden emin iletişim politikası var. Bu iletişim politikasının devamında ülkeye döviz girişi sağlayacak ürün ve hizmetlerin satışlarında artış yoksa TL'nin bu performansı tersine dönebilir.
Eral Karayazıcı:Bu hafta dolar, ülkemizde dünyaya göre daha az değer kaybetti. Bu bir stabilizasyon sinyali veya geçici bir ara yol olabilir. Türkiye'de son 2 aydır dolar daha hızlı düşüyor, dünyada yaşamış olma arayışı içinde olan Türkiye olumlu akımdan yararlanamadı.
Açıkçası, çift yönlü ölçülü çağrı akışlarının yatay hareket sahnesi şansı bir süredir daha yüksek buluyorum. Döviz kurlarındaki düşük oynaklığın devam etmesi halinde yılın ikinci yarısında ters dolarizasyonun başlayabileceğini düşünüyorum.
Seda Yalçınkaya Özer:Merkez Bankası enflasyonla mücadele kapsamında faiz oranlarını artırmaya devam ederse doların 7 TL'nin altına inmesini destekleyecektir. USD / TL kurundaki artışların baskı ile karşılanacağı ortam devam ediyor. Kısa sürede atılan adımlarla ters dolarizasyondan bahsetmek zor. Kalıcı getirilerin oluşması için, döviz mevduatı önemli ölçüde azalmalıdır.
Ters dolarizasyon için enflasyon ve risk primlerinin kalıcı olarak düşmesi gerekir. Evet, risk primimizde önemli bir düşüş var ama kalıcı olması önemli. Murat Özsoy:Merkez Bankası'nın döviz rezervlerindeki artışın ana kaynağı artık TL tarafındaki yüksek faizler nedeniyle yabancıların fon girişleri yani sıcak para girişleri. Merkez Bankası, sıkılaşan para politikası çerçevesinde bu durumun devam edeceği mesajını yeniledikçe, dış fon girişlerindeki bu eğilim devam edecek gibi görünüyor.
Fon girişleri devam ederse rezervlerdeki güçlenme devam edecek ama bu sürdürülebilir bir politika değil. Turizm gibi ürünlerin ihracatı gibi döviz kazandırıcı hizmetler ile cari açığın kapatılması temel politika olmalıdır. Eral Karayazıcı:Merkez Bankası çok akılcı bir politika ile rezervleri artırmaya başladı. Doğrudan satın almanın tek yolu bu değil. Seda Yalçınkaya Özer:Döviz rezervleri, özellikle gelişmekte olan ülkelerde ülkeye olan güvenin artmasına destek oluyor. Rezerv birikimi, karşılaşılabilecek iç ve dış şokların olumsuz etkilerinin telafi edilmesi açısından önemlidir. Merkez Bankası'nın döviz biriktirmek için 7 TL seviyelerini kullanıp kullanmayacağını izleyeceğiz. Merkez Bankası piyasaya alıcı olarak girerse dolar tekrar yükselecektir. Bu nedenle şu anda bu yöntemi kullanmak zordur. Murat Özsoy:Doların değer kaybetmesi mal fiyatlarına henüz yansımadı. Bunun temel nedeni, pandemi nedeniyle küresel üretim hatlarının henüz normale dönmemiş olması nedeniyle hem hammadde arzında hem de üretim kapasitesinde artış olmamasıdır. Bunun en net örneği gıda fiyatlarında görülmektedir. Bu durumun hem ABD'de hem de Türkiye'de Euro bölgesi ülkelerinde görüldüğü belirtildi. Öte yandan çelik, cam ve plastik sektörlerinde hammadde temininde yaşanan zorluklar; Nakliye olanaklarındaki daralma ve navlun fiyatlarının artması doların değer kaybının mal fiyatlarına yansımasını engelliyor. Stoklar eski maliyetle elde edildiğinden, döviz kurundaki düşüşün ithal ürün fiyatlarına yansıması 3-6 ay gecikecek.
