Toplumsal bilinç, siyasal, etiksel, estetiksel ve felsefi görüşleri içeren çok yönlü bir yapıdır. Günümüzde kapitalist toplumsal bilinç, yazını da etkisi altına alarak onu kendi çıkarlarına göre şekillendirmektedir. Bu durum, edebiyat dünyasında önemli bir tartışma konusudur. Özellikle "star sistemi" olarak adlandırılan yapının, toplumsal bilinci nasıl körelttiği ve kapitalizme hizmet ettiği üzerinde durulmaktadır.

Kapitalizmin Yazına Etkisi

Kapitalizm, yazını bir meta olarak görmekte ve onu kar elde etme aracı olarak kullanmaktadır. Sevim Kahraman'ın belirttiği gibi, kapitalizm dünyası edebiyat ve sanat adı altında meta ürünleri pazarlamaya çalışır. Bu durum, gerçekçi olmayan yapıtların ortaya çıkmasına ve toplumsal bilincin körelmesine neden olur. Karşı gerçekçi yazın, insanları yanlış bir bilinçle kapitalizme uygun hale getirme amacını taşır.

• Gerçekçilik silinir ve karşı gerçekçi akımlar yaygınlaşır.
• Yapıtlar, estetik nesneler olmaktan çıkar ve pazarda alınıp satılan metalara dönüşür.
• Star sistemi yazarları, yazdıkları metalarla kapitalist toplumsal bilincin köreltici etkisini pekiştirir.

Yazında Star Sistemi

Yazında star sistemi, yapıtların gerçek değerinden ziyade, reklamı ve getireceği kar üzerinden değerlendirilmesine dayanır. Augusto Roa Bastos'un ifade ettiği gibi, kültürel gücün reklam mekanizması, ortalama bir yapıtı bile altın yumurtlayan bir tavuk haline getirebilir. Bu sistemde, edebi yaratıcılığın incelikleri pek önem taşımazken, reklam ve dağıtım ön plana çıkar.

Star sistemi yazarları ve eleştirmenleri, kapitalist toplumsal bilincin pekişmesine katkıda bulunur. Üniversiteler, yayınevleri, ödül törenleri ve gazetelerin kitap ekleri gibi aygıtlar, bu sistemin işleyişinde önemli rol oynar. Bu durum, toplumsal bilincin uyanmasını engeller ve kapitalizmin sürekliliğini sağlar.

Toplumsal Bilinci Uyandırmak

Kapitalist toplumsal bilincin etkisinden kurtulmak için, gerçekçi yazarların yapıtlarına ihtiyaç vardır. Halit Ziya Uşaklıgil, Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Kerim Korcan gibi yazarların eserleri, toplumsal bilinci uyandırma potansiyeline sahiptir. Ancak, bu yazarların okunmasını sağlayacak ilerici kurumların eksikliği, etkilerini zayıflatmaktadır. Kendilerine ilerici diyen bazı kesimlerin, star sistemi yazarlarına destek olması ise, kapitalizmin değirmenine su taşımak anlamına gelir.

Türkiye'de egemen sınıfın kapitali sınıf olması ve bu sınıfın gerici estetiğinin yaygın olması, devrimci estetiğin gelişmesini engellemektedir. Ancak, bu durumun değişeceği ve kapitalist sınıfın gerici estetiği ile tarihten silineceği umulmaktadır. Devrimci estetik ve gerçekçi yapıtlar, toplumsal bilinçte kalıcı bir etki bırakarak insanlığın aydınlanma süreçlerine katkıda bulunacaktır.