Miras paylaşımında yapılan ve yürürlüğe giren değişiklikler, özellikle kadın hakları savunucularının büyük tepkisini çekti. Mirasın eşit şekilde paylaştırılması zorunluluğunun kaldırılması, kadınların mülkiyet haklarını zayıflatabileceği endişesini beraberinde getirdi. İşte bu tartışmalı düzenlemenin detayları ve yankıları.

Kadın Derneklerinden Sert Tepki

Türkiye Kadın Dernekleri Federasyonu, sosyal medya üzerinden yaptığı açıklamada, düzenlemeye sert tepki gösterdi. Açıklamada, bu tür değişikliklerin toplumsal cinsiyet eşitsizliğini derinleştireceği ve kadınların ekonomik güvencesizliğe sürükleyeceği vurgulandı. Federasyon, miras konusunda tapu işlemlerinde eşit paylaşımdan vazgeçilerek anlaşmalı paylaşıma geçilmesinin, özellikle ekonomik, sosyal ve hukuki olarak dezavantajlı konumda bulunan kadınlar ve çocuklar için ciddi hak kayıplarına yol açabileceğine dikkat çekti. Açıklamada şu ifadelere yer verildi:

“Miras konusunda tapu işlemlerinde eşit paylaşımdan vazgeçilerek anlaşmalı paylaşıma geçilmesi, özellikle ekonomik, sosyal ve hukuki olarak dezavantajlı konumda bulunan kadınlar ve çocuklar için ciddi hak kayıplarına yol açabilir. Anlaşmalı paylaşım, kadınların baskı altında karar verdiği, ekonomik bağımlılık nedeniyle eşit bir pazarlık gücüne sahip olamadığı koşullarda olabilir. Bu tür düzenlemeler, toplumsal cinsiyet eşitsizliğini derinleştirerek kadınların mülkiyet hakkını zayıflatır ve uzun vadede ekonomik güvencesizliğe yol açar.”

Federasyon, bu tür düzenlemelerin kadınların zaten kırılgan olan ekonomik durumunu daha da kötüleştirebileceği uyarısında bulundu.

İstanbul Barosu'ndan Mevzuat Uyarısı

İstanbul Barosu Kadın Hakları Merkezi de konuya ilişkin bir açıklama yaparak, aile içi uyuşmazlıklar ile miras paylaşımındaki arabuluculuk süreçlerine ilişkin haberlerdeki iddiaların yasal dayanağının olup olmadığını araştırdıklarını belirtti. Merkez, bu iddiaları doğrulayacak herhangi bir mevzuat değişikliğine rastlanmadığını vurguladı. Baro, mevcut kanunların genelgelerle delinemeyeceğinin altını çizerek şu ifadelere yer verdi:

“İddiaların, Kasım 2024 tarihli tapu sicilinde arabuluculuk uygulamaları genelgesi ile ortaklığın giderilmesi davalarında arabuluculuk anlaşmalarının resmî senet olmadan tapuda tesciline izin veren düzenlemeden kaynaklandığı anlaşılmaktadır. Bir genelge, Türk Medeni Kanunu’nun (TMK) miras paylarına ilişkin açık hükümlerini değiştiremez. TMK’daki eşit miras ilkesi yürürlüktedir; alt düzenlemelerle delinmesi hukuken mümkün değildir."

İstanbul Barosu Kadın Hakları Merkezi, özellikle miras kalan taşınmazlar üzerinde kadın mirasçıların hak kayıplarına uğradığına dair başvuruların ve somut örneklerin dikkate değer biçimde arttığına dikkat çekti. Merkez, arabuluculuk mekanizmasının kadınlar açısından riskli sonuçlar doğurabileceği konusunda uyarılarda bulundu.

Arabuluculuk Süreçlerinde Dikkat Edilmesi Gerekenler

Miras paylaşımında arabuluculuk süreçleri, toplumsal cinsiyet eşitsizlikleri ve ekonomik bağımlılık ilişkileri göz önünde bulundurulmadan yürütüldüğünde, kadınların haklarından feragat etmeye zorlandığı bir zemine dönüşebilir. Bu nedenle, arabuluculuk uygulamalarının kadınlar ve diğer kırılgan gruplar üzerindeki etkilerinin titizlikle değerlendirilmesi ve yasal çerçeve ile uygulamanın acilen gözden geçirilmesi büyük önem taşıyor.

• Toplumsal Cinsiyet Eşitliği: Arabuluculuk süreçlerinde kadınların eşit haklara sahip olduğunun ve baskı altında karar vermediğinin güvence altına alınması.
• Ekonomik Bağımsızlık: Kadınların ekonomik bağımsızlığını destekleyecek mekanizmaların oluşturulması.
• Hukuki Destek: Kadınların arabuluculuk süreçlerinde hukuki destek alabilmelerinin sağlanması.

Miras paylaşımındaki bu tartışmalı değişiklikler, kadınların mülkiyet hakları konusunda yeni bir tartışma başlatmış durumda. Kadın örgütlerinin tepkileri ve hukuk uzmanlarının uyarıları, konunun ne kadar hassas olduğunu gözler önüne seriyor. Miras paylaşımında adaletin sağlanması ve kadınların haklarının korunması için yasal düzenlemelerin ve uygulamaların dikkatle takip edilmesi gerekiyor.